Euskadi

2024/10/18
Emakumeak sexualki esplotatzen zituen sare bat desegin dute, eta miaketak egin dituzte Barakaldo eta (1:05 min.)

Emakumeak sexualki esplotatzen zituen talde kriminal bat desegin dute Belgikan.

Audiorik gabe. Ustez, Espainian eta Belgikan sexu esplotaziorako pertsonen salerosketan aritzen zen talde kriminal bat desegin dute Belgikako Poliziak eta Polizia Nazionalak elkarlanean. Polizia operazioan lau emakume askatu eta zazpi pertsona atxilotu dituzte, horietako bat Espainian. Guztira, 12 miaketa egin dituzte, horietako bi Barakaldon eta Tuteran.

2024/10/18
Uholdeak Gipuzkoan, Lapurdin eta Nafarroa Beherean, azken orduetako euri-jasen ondorioz (0:50 min.)

Jaurlaritzak bertan behera utzi du Uholdeen Larrialdiko Plan Berezia Gipuzkoan: 12 orduan 60 eta 100 l/m2 artean pilatu dira.

Audiorik gabe. Ibaiek gainezka egin dute Euskal Herriko hainbat puntutan, batez ere kostaldean eta Bidasoa inguruan (lurraldearen ipar-ekialdean), eta uholdeak izan dira. 12 orduan, 60 eta 100 l/m2 artean pilatu dira, batez ere Gipuzkoan eta Ipar Euskal Herrian. Egoera ikusita, Eusko Jaurlaritzak Uholdeen Larrialdiko Plan Berezia aktibatu zuen arratsaldean Gipuzkoan. Gauerdian, baina, bertan behera geratu da, egoerak apurka-apurka hobera egingo duela aurreikusten baita.

2024/10/16
1.700 marihuana landare atzeman dituzte Nafarroan, eta bederatzi pertsona atxilotu (1:04 min.)

Polizia Nazionalak zortzi pertsona Nafarroan atxilotu ditu, eta, beste bat, Sevillan. Bederatzi lagun horietako bat 2019an ere auzipetu zuten 5.700 marihuana landareko plantazio bat desegin zutenean.

Audiorik gabe. Polizia Nazionalak bederatzi pertsona atxilotu —zortzi Nafarroan eta bat Sevillan— eta 1.700 marihuana landare atzeman ditu Nafarroan, bi instalaziotan. Aduana Zaintza Taldeak eta Polizia Nazionalak gaur zabaldutako ohar batean azaldu dutenez, ikertzaileen arabera Nafarroan estalpeko plantazioak jartzen dituen pertsona ere atxilotu dute. Pertsona hori bera 2019an auzipetu zuten, Nafarroan inoiz atzeman duten estalpeko marihuana plantaziorik handiena desegin zutenean. Geroztik, ikertzaileek gertutik jarraitu dute. Iruñeko 4. Instrukzio Epaitegiak zuzendutako ikerketaren baitan, normalean merkatu beltzean eskuratzen diren marihuana landareen jatorria ere argitu zuten. Zantzuei jarraituta, ikertzaileak marihuana landarearen laborantzari lotutako produktuak eta ongarriak saltzen dituen denda batera iritsi ziren eta bertako arduradunak Nafarroako Pirinioetan legez kanpoko marihuana plantazio bat zuela egiaztatu zuten.

2024/10/16
Abisu horia marea biziengatik eta euriteengatik, bihar EAEn (1:06 min.)

Itsasaldeko arriskuagatik ezarritako abisua EAE osoan ezarriko da, eta prezipitazio iraunkorrengatik ezarritakoak Gipuzkoari bakarrik eragingo dio.

Audiorik gabe. Bi abisu hori ezarriko ditu bihar Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak. Bata, itsasaldeko arriskuagatik EAEko kostalde osoan, eta bestea, prezipitazio iraunkorrengatik, Gipuzkoan. Arratsaldeko 16:00etatik 18:00etara egongo da indarrean marea biziengatik ezarritako abisua. Bost metrorainoko mareak espero dira. Itsasgora 17:18an izango da. Euriteengatik ezarriko den abisu horia, berriz, osteguneko 00:00etatik 24:00etara egongo da aktibatuta Gipuzkoan. 24 orduan metro karratuko 60 litro pilatzea aurreikusten da, bereziki, lurraldearen ekialdean.

2024/10/15
Testurik gabe. (1:24 min.)

Testurik gabe.

Audio eta testurik gabe.

2024/10/15
Donostiak Isuri Gutxiko Eremua onartu du: hauek dira erdiguneko trafikoari ezarritako muga berriak (0:49 min.)

Udalak gaur onartuko du EmisiIsuri Gutxiko Eremua, hiriaren erdigunean trafikoari murrizketak ezartzen dizkiona.

Testurik gabe. Donostiako Udalak astearte honetan onartuko ditu Isuri Gutxiko Eremuko (IGE) zirkulazioaren murrizketak, trafiko dentsitate handiko eremuetako kutsadura murrizteko helburuarekin. Araudi hori 2024aren amaieran ezarriko da, Donostiako Udalak proiektuaren xehetasunak doitzeko eskatutako atzerapen batzuen ondoren. Berrikuntza gisa, Udalak 10 kamera finko jarriko ditu emisio gutxiko eremura sartzen diren ibilgailuak kontrolatzeko. Halaber, baimenik gabe sartzeagatik 200 euroko isunak aurreikusten dira.

2024/10/14
Gizon bat hil da Noainen, kalean eskopetarekin airera tiro egin eta etxean gotortu ostean (1:05 min.)

Foruzaingoak ez du heriotzaren inguruko xehetasunik eman. Autopsia egingo diote, heriotza zerk eragin dion argitzeko.

Audiorik gabe. Foruzaingoak hilda aurkitu du Noainen, goizeko lehen orduan, eskopetarekin airera tiro egin ondoren etxean gotortu den gizona. 08:18 aldera jaso du abisua Foruzaingoak, gizon bat prostituzio lokal baten kanpoaldean airera tiro egiten ari zela ohartaraziz. Horren berri izan orduko, Foruzaingoaren Esku Hartze Berezietarako Taldea, negoziatzaileak eta foruzainak gizonaren etxera joan dira. Foruzaingoak azaldu duenez, gizonari deitu diote, baina ez du erantzun. Behin epailearen baimena jasota, barruan sartu dira, eta gizona hilotz aurkitu dute. Foruzaingoak ez du heriotzaren inguruko xehetasunik eman. Autopsiak argitu beharko du zer dela eta hil den.

2024/10/14
Barrundian larri zauritutako motor gidaria hil egin da (0:46 min.)

64 urteko gizona larri zauritu zen atzo arratsaldean N-104 errepidean auto baten kontra jota. Txagorritxuko Ospitalean hil da bart.

Audiorik gabe. 64 urteko motor gidari bat hil da bart Txagorritxuko Ospitalean (Gasteiz) atzo Barrundian (Araba) trafikoa istripua izan eta gero, Segurtasun Sailak ohar batean jakinarazi duenez. Ezbeharra 17:30ean jazo zen N-104 errepidean. Motor batek eta auto batek aurrez eta alboz jo zuten, eta kolpearen ondorioz, motozalea larri zauritu zen. Txagorritxuko Ospitalera eraman zuten, eta bertan zendu da goizaldean. Ertzaintzak ikerketa abiatu du istripuaren nondik norakoak argitzeko.

2024/10/10
Hiru pertsona atxilotu dituzte Getxoko taberna bateko langileak esplotatzeagatik (2:13 min.)

Egoera salatu duten emakumeen arabera, jabeak, haren emazteak eta arduradun batek abusuzko lan baldintzekin lan egitera behartzen zituzten, besteak beste, atsedenik gabeko lanegun luzeak eta eguneko 20 euroko soldata, kontraturik gabe. Gainera jabeak eraso sexualak egiten zizkien, etengabe.

Audiorik gabe. Espainiako Poliziak hiru pertsona atxilotu ditu, gizonezko bat eta bi emakume, Getxoko taberna batean lan egiten zuten hainbat emakumeren langile-eskubideen kontrako hainbat delitu egotzita, kontraturik gabe eta abusuzko lan baldintzekin lan egitera behartzeagatik, besteak beste.  Gainera, tabernaren jabea den gizonezkoari eraso sexistak egitea ere leporatzen zaio, langileei ukituak eta eskaintza sexualak etengabe egiteagatik, Poliziak ohar batean adierazi duenez.  Bilboko Atzerritarren eta Mugen Brigada Probintzialak ikerketa abiatu zuen sei biktimen deklarazioak jaso ostean; haiek azaldu zuten Getxoko taberna batean lan egiten zutela, bizileku- eta lan-baimenik ez zuten arren.  Ikertzaileei azaldu zietenez, tabernako jabeak, haren emazteak eta arduradun batek laneko elkarrizketak egin, eta haien ordutegiak eta lan-moduak kontrolatzen zizkieten, eta astean sei egunez eta egunean hamar orduz lan egitea eskaini, hilean 1.000 euroren truke.  Lanean hasten zirenean, ordea, bestelakoa zen topatzen zutena. Ezin zuten lanegun osoan atsedenik hartu, gaixorik egonda ere lanera joan behar zuten eta eguneko 20 eurokoa zen euren soldata. Ez zuten lan-kontraturik.  Azaldu zutenez, gainera, gizonak ukituak egiten zizkien etengabe, baita atximurkak egin eta ipurdikoak eman ere lanean ari zirenean; eta senitartekoak Espainiaratzen laguntzea eskaintzen zien, sexuaren truke.  Lekuko babestu gisa hartu zituen Poliziak salatzaileak, eta ikerketan zehar, baieztatu ahal izan zuten atxilotuek 2018tik zeramatela egoera irregularrean zeuden langileak kontratatzen. 

2024/10/10
Bidaiariak zeramatzan tren bat bidetik atera da Goiuri-Undoan, Araban (1:13 min.)

08:25ean izan da istripua, orduantxe atera da bidetik Albia trenaren atzeko ardatza. 93 bidaiari zihoazen barruan, baina ez da inor zauritu.

Audiorik gabe. Bilbo-Madril bidea egiten ari zen tren bat bidetik atera da Arabako Goiuri-Undoa udalerrian tunel baten parean, gaur goizean. 93 bidaiari zeramatzan, baina ez da nor zauritu. Renfek jakitera eman duenez, 08:25ean izan da istripua Inoso-Oiardo eta Izarra artean, Albia trenaren atzeko ardatza bidetik atera denean. 07:00etan atera da trena Bilbotik, eta 11:28an zen Madrilera iristekoa. Inor zauritu ez bada ere, hainbat anbulantzia bertaratu dira, suhiltzaileekin eta Ertzaintzarekin batera, bidaiariei laguntzera. Horiek guztiak Miranda Ebrora zihoan tren batera bideratu dituzte, eta handik hartu dute Madrilerako bidea.

2024/10/08
Testurik gabe. (1:51 min.)

Testurik gabe.

Audio eta testurik gabe.

2024/10/08
Haizeagatik alerta laranja ezarriko dute EAEn asteazkenean (1:03 min.)

Orduko 120 kilometroko haize ufadak espero dira.

Audiorik gabe. Haize zakarra dago aurreikusita asteazkenerako Euskal Autonomia Erkidegoan, eta hori dela eta, alerta laranja ezarriko du egun horretan Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak. Orduko 120 kilometrorainoko haize ufadak espero dira haizeguneetan, eta 100 km/h-koak haizeguneak ez diren lekuetan. Bezperan, astearte iluntzean, iritsiko dira lehen ufadak, eta, badaezpada, 21:00etan abisu horia ezarriko dute. Araban eta Bizkaian, batez ere, mendebaldeko mendi inguruetan, 100 km/h-ko haize ufadak iragarri dituzte. Gipuzkoan, 80-100 km/h-koak. Asteazken arratsaldera arte egongo da indarrean abisu horia, eta ordu horretatik aurrera, alerta laranja aktibatuko da, 20:00ak arte. Ondoren, gauerdira bitartean atzera berriz abisu horia egongo da ezarrita.

2024/10/07
Testurik gabe. (0:46 min.)

Testurik gabe.

Audio eta testurik gabe.

2024/10/07
Pertsona bat zauritu da Zamudion bost ibilgailuk talka eginda (0:57 min.)

Zauritua Gurutzeko Ospitalera eraman dute. Ezbeharra 05:50ean jazo da, BI-631 errepidean, Santo Domingoko jaitsieran. Istripuaren ondorioz, bi kilometrorainoko auto-pilaketak izan dira.

Audiorik gabe. Pertsona bat zauritu da astelehen honetan BI-631 errepidean, Zamudio parean, izandako trafiko-istripu batean, euren artean bost ibilgailuk talka egin ostean. Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak jakitera eman duenez, bi kilometrorainoko auto-pilaketak izan dira ezbeharraren ondorioz. Istripua 05:50ean jazo da, BI-631 errepidean, Santo Domingoko jaitsieran, Zamudio parean. Bost ibilgailuk euren artean talka egin dute, eta horrek bi kilometrorainoko auto-ilarak sortu ditu. Istripua izan duten autoetako baten bidaiaria zauritu da eta Gurutzetako Ospitalera eraman behar izan dute. Errepidea guztiz libre eta garbi geratu da 09:40etarako.

2024/10/04
Barakaldok kamerak jarri ditu Zubiletan eta Cadaguan, asteburuan Burtzeñan izandako liskar larrien o (1:06 min.)

Udalak azaldu duenez, matrikula-irakurgailuak dituzten bideozaintza-sistemak dira, eta istilu berriak "prebenitzea" eta auzokoen segurtasuna hobetzea dute helburu.

Audiorik gabe. Barakaldoko Udalak bideozaintzako kamerak jarri ditu Zubileta eta Cadagua inguruan, iragan igandean izandako liskar larrien ondorioz. Izan ere, pertsona bat hil eta beste bi zauritu zituzten Burtzeña auzoan. Angel Madrazo Herritarren Segurtasunerako eta Babes Zibileko zinegotziak azaldu duenez, "goi-teknologiako sistemak" dira. Denbora errealean grabatzeko eta emititzeko prestatuta daude, eta azken egunotan egiten ari diren polizia-lana osatuko dute, Udalaren arabera. Madrazok adierazi duenez, bi bideozaintza-sistema dira, eta ikuseremu zabala dute. Era berean, matrikula-irakurgailuak dituzte. Hala, ingurunearen kontrola areagotzen da, eta haien funtzioa da istilu berriak "prebenitzea" eta herritarren segurtasuna hobetzea.

2024/10/04
Giro eguzkitsua eta tenperatura altuak izango dira nagusi asteburuan (0:42 min.)

Hego haizeak tenperaturaren gorakada nabarmena ekarriko du asteburuan. 25 gradutik gora izango ditugu zenbait unetan.

Audiorik gabe. Giro eguzkitsua protagonista izango da urriko lehen asteburuan. Ostiral arratsaldetik aurrera eguraldiak hobera egingo du eta eguzkia nagusituko da inguru guztietan. Haizea aldakor ibiliko da, eta tenperatura maximoak 20 gradutik hurbil kokatuko dira. Larunbatean hego haizeak eta eguzkiak tenperaturaren gorakada eragingo dute. Tenperatura maximoetan gorakada nabarmenagoa izango da ipar partean, eta 25 graduren bueltan edo hortik gora geratuko dira. Egunsentia, ordea, hotza izango da barnealdean. Igandean ere hego Haizea izango dugu eta giroa atsegina izango da, Kantauri isurialdean batez ere.

2024/10/03
Bi pertsona atxilotu dituzte Gernikako pub batean sutea piztu izana egotzita, barruan langileak zeud (1:05 min.)

Gertaera igande goizaldean izan ziren, Bizkaiko udalerriko Gabaz pubean, lokala itxita zegoenean.

Audiorik gabe. Ertzaintzak bi pertsona atxilotu ditu Gernikako (Bizkaia) pub batean nahita piztutako sutean parte hartu izana egotzita, langile batzuk barruan zeudela. Gertakaria igande goizaldean izan zen, Gabaz izeneko pub baten sarreretako batean. Bi pertsonak atzo atxilotu zituzten, Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak jakitera eman duenez. Antza denez, Bizkaiko udalerri horretako lokal bateko arduradunek salaketa jarri dute; izan ere, joan den igande goizaldean, establezimendua itxita zegoenean baina oraindik barruan lanean ari zirela, goizaldeko zazpiak aldera, bi pertsonak irteerako ateak blokeatu eta sarrerako ateetako batean sua eragin zuen gasolina-bidoiekin. Antza denez, aurretik, lokala irekita zegoenean, atxilotuek bezero bat kristalezko edalontzi batekin kolpatu zuten, eta, ondorioz, kaleratuak izan ziren. Bi atxilotuak ertzain-etxean daude, epailearen aurrera noiz pasako zain.

2024/10/03
Atzera bota dute UGTk Euskotreneko egonkortze prozesuko euskara eskakizunak baliogabetzeko egindako (1:30 min.)

UGTk berak enpresaren lan-hitzarmenean ontzat emandako hizkuntza irizpideak dira egonkortze prozesuan ezarritakoak.

Audiorik gabe. Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak ez du ontzat eman Euskotreneko langileen egonkortze prozesuan ezarritako euskara eskakizunak baliogabetzeko UGT sindikatuak jarritako eskaera. Ebazpenaren arabera, UGTk inpugnatutako hizkuntza eskakizunak aurretik sindikatuak berak enpresa horren hitzarmen kolektiboan ontzat eman zituen eta, ondorioz, ez du demanda aurkezteko zilegitasunik. Hain zuzen, Euskotrenen hitzarmenaren 50. artikuluak zehazten ditu lanpostu bakoitzerako hizkuntza eskakizunak eta, hori oinarri hartuta, hautaketa probetan euskarazko B2 maila eskatu da. Gaia aztertu duen epaileak dio egonkortze prozesuan ezarritako euskara eskakizunak hitzarmenarekin zein enpresak onartutako euskara planarekin bat datozela, eta ondorioz, legea behar bezala aplikatu dela. UGT bera hitzarmenaren sinatzaileetako bat eta enpresako Euskara Batzordeko kide dela ere badio ebazpenak, eta negoziazio kolektiboan ontzat emandako irizpideak epaitegietan salatzea egozten dio. B2 hizkuntza eskakizuna "baztertzailea" dela argudiatu zuen UGTk. Ohar bidez, ELA sindikatuak txalotu egin du Justizia Auzitegi Nagusiaren erabakia. "UGTren euskararen eta gaztelaniaren ezagutzak parekatzearen aurkako obsesioak sindikatuak berak defendatutako aurreko posizioekin kontraesanak sortu ditu eta agerian utzi sindikatu horren inboluzioa", esan du ELAk. UGTren eskaera Garbiñe Biurrun epailea buru duen Lan Arloko salak ebatzi du.

2024/10/02
Testurik gabe. (1:51 min.)

Testurik gabe.

Audio eta testurik gabe.

2024/10/02
Irailean 3.367 langabe gutxiago zenbatu dituzte EAEn. (1:02 min.)

Guztira, 107.996 langabe daude Euskal Autonomia Erkidegoan. Gizarte Segurantzak 1.007.609 afiliatu ditu EAEn.

Audiorik gabe. Bi hilabetez jarraian gora egin ostean, langabeziak behera egin du Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) irailean. Langabezia tasa % 3,02 jaitsi da (3.367 langabe gutxiago) EAEn abuztuarekin alderatuta, eta, guztira, 107.996 pertsona daude langabe gisa erregistratuta Lanbiden, gaur goizean Eusko Jaurlaritzako Lan eta Enplegu Sailak eta Espainiako Lan eta Gizarte Ekonomia Ministerioak zabaldutako datuen arabera. Urte arteko datuei erreparatuta ere, langabeziak gora egin du bai EAEn. 2023ko iraileko datuen aldean, 1.271 langabe gehiago (% 1,19 gehiago) daude EAEn.

2024/10/01
Euroguneko inflazioa lau hamarren jaitsi da irailean, % 1,8raino (1:14 min.)

2021eko apiriletik izandako mailarik baxuenean dago, horrenbestez. Azpiko inflazioak ere behera egin du, % 2,7an kokatuta.

Audiorik gabe. Abuztuarekin alderatuta, Euroguneko inflazioak lau hamarren egin du behera irailean, eta % 1,8an kokatu da, hots, 2021eko apiriletik mailarik baxuenean, Eurostat EBko estatistika bulegoak emandako datuen arabera. Zerbitzu sektoreak du inflazio altuena, % 4koa, eta arlo horretan jaitsi dira gutxien prezioak (abuztuan % 4,1ean zegoen tasa). Elikagaiak, alkohola eta tabakoa, ordea, garestitu egin dira, gutxi bada ere: % 2,3tik % 2,4ra. Energiaren prezioen merkatzea azkartu egin da, % 6 jaitsita (% 3 egin zuten behera abuztuan). Energetikoak ez diren industria ondasunen inflazioa bere horretan geratu da (% 0,4).

2024/10/01
Testurik gabe. (1:30 min.)

Testurik gabe.

Audio eta testurik gabe.

2024/09/30
1.800 euroko isuna ezarri diote Bilboko udaltzain bati, motorzale baten zuhurtziagabekeriazko hilket (2:41 min.)

Gainera, 112.183 euroko kalte-ordaina eman beharko die gurasoei eta 14.862 eurokoa arrebari, eta ezingo du ibilgailu motordunik gidatu zortzi hilabetez.

Audiorik gabe. Bizkaiko Probintzia Auzitegiko lehen sekzioak sei hilabeteko isuna, eguneko 10 euroko kuotarekin (1.800 euro), ezarri dio Bilboko udaltzain bati, motorzale baten zuhurtziagabekeriazko hilketa egotzita. Motorzale hori agenteak gidatzen zuen ibilgailuaren aurka talka egin ostean hil zen. Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak ondorioztatu duenez, udaltzainari zuhurtziagabekeriazko giza hilketaren delitu ez hain astunaren errua egozten zaio, bidegabeko atzerapenen aringarriarekin, Isunaz gain, auzitegiak zortzi hilabetez ibilgailu motordunak gidatzeko eskubideaz gabetzea ezartzen dio, eta Bilboko Udalaren aseguru-etxe eta konpainia subsidiario baten erantzukizun zibil zuzenarekin, hildako motor-gidariaren gurasoei 112.183 euroko kalte-ordaina eta haren arrebari 14.862 eurokoa ematea ezartzen du. Prozedura horren xede diren gertakariak 2019ko abenduaren 28ko goizaldean gertatu ziren. Akusatua eta lankide bat ibilgailu ofizialarekin patruilatzen ari ziren Bilboko erdigunean, eta diskoteka batera joateko eskatu zieten, istilurik gerta zitekeelakoan. Epaian jasotzen denez, agenteek "premiazko egoera" aintzat hartu zuten, larrialdietako argiak aktibatu zituzten eta diskotekara joan ziren. Une jakin batean, kopilotuak argi horiek "itzali" zituen, gidariari "abisatu gabe", eta lehenengoak hori aitortu zuen epaiketan. Bidegurutze batera iristean, polizia-autoak ez zuen semaforo gorri bat errespetatu, eta "larrialdiko argirik eta hots-seinalerik gabe" sartu zen kalean. Hala ere, gidatzen ari zen agenteak uste zuen argi horiek "aktibatuta zeudela semaforoa gorriz gainditzean". Semaforo berdearen elkargunetik igarotzen ari zen motorzale batek polizia-ibilgailuaren atzeko atearen kontra talka egin zuen, eta kolpearen ondorioz hil zen. Poliziaren ibilgailua orduko 45 kilometroko abiaduran zihoan, eta motozikleta orduko 64 km-ko abiaduran. Istripuaren eremuan baimendutako gehieneko abiadura orduko 30 km-koa zen. Akusazio partikularrak epaiketan adierazi zuen zuhurtziagabekeria larritzat jo behar zela, eta Fiskaltzak eta defentsak, berriz, larritasun gutxiagoko kalifikazioa defendatu zuten.

2024/09/30
Burtzeña auzoko Zubileta kalea guztiz itxita du poliziak. (1:38 min.)

Ertzaintzak lau pertsona gehiago atxilotu ditu Barakaldoko tiroketarekin lotuta; zazpi dira atxilo hartutakoak.

Audiorik gabe. Ertzaintzak zabalik du atzo, igandearekin, Barakaldon (Bizkaia) izandako tiroketaren inguruko ikerketa, eta lau pertsona gehiago atxilotu ditu, auzian nahastuta daudelakoan. Hortaz, guztira, zazpi dira atxilo hartutakoak —bost gizon eta bi emakume—, Segurtasun Saileko iturriek EITB Mediari jakinarazi diotenez. Pertsona bat hil da eta bi zauritu dira suzko armekin izandako liskarrean. Atzo atxilotutako hiru gizonezkoek, 36, 38 eta 26 urtekoek, Ertzaintzaren esku jarraitzen dute. Gaur goizean beste pertsona bat atxilotu dute agenteek, baina kasu honetan ez omen du atzoko jazoerekin zerikusirik. Antza, ezarritako polizia eremua gainditzen saiatu da, eta agintaritzari aurre egiteagatik hartu dute atxilo. Izan ere, Poliziak dispositibo zabala du ezarria Burtzeña auzoko Zubileta kalean (bertan jazo zen tiroketa), eta arratsaldean eta gauean zehar hainbat aldiz hartu behar izan du esku giroa lasaitzeko. Tentsio uneak sortu dira han, eta Gurutzetako Ospitalearen inguruan. Euskadi Irratiak Zubileta kalean bertan egiaztatu ahal izan duenez, Ertzaintzak ez dio inori uzten itxitako eremuan sartzen, eta bertatik irten nahi dutenei berriro sartzeko aukerarik izango ez dutela jakinarazten die. Gurutzetako Ospitalean jarraitzen dute tiroketak zauritutako bi pertsonak —tartean adingabe bat dago—.

2024/09/27
% 26 hipoteka gehiago sinatu dira uztailean EAEn, eta % 63 gehiago Nafarroan (0:54 min.)

Espainiako Estatuan ere goranzkoa da joera, iaz baino % 23,5 hipoteka gehiago sinatu baitira; 36.260, guztira.

Audiorik gabe. Aurtengo uztailean iaz hilabete berean baino % 26,3 gehiago sinatu ziren Euskal Autonomia Erkidegoan, Espainiako Estatistika Institutuak gaur zabaldutako datuen arabera. Guztira, 1.800 etxebizitza mailegu sinatu ziren EAEn. Gainera, hipoteken batez besteko zenbatekoa 159.287 eurokoa izan zen EAEn. Espainiako Estatuan ere gora egin du sinatutako hipoteka kopuruak, % 23,5, hain zuzen ere, 36.260 euroraino. Gainera, hipoteken batez besteko zenbatekoa % 6,2 hazi da, 151.944 euroraino.

2024/09/27
KPIa zortzi hamarren apaldu da irailean, % 1,5era arte, eta 2021eko martxotik izan duen tasarik txik (1:11 min.)

Bestalde, azpiko inflazioa hiru hamarren jaitsi da irailean, % 2,4raino. Hortaz, KPI orokorra baino bederatzi hamarren handiagoa da, eta 2022ko urtarriletik izandako txikiena.

Audiorik gabe. Prezioek gora egiten jarraitzen badute ere, Kontsumoko Prezioen Indizearen (KPI) urte arteko tasa zortzi hamarren apaldu da irailean, % 1,5era arte. Gauzak horrela, 2021eko martxotik izan den tasarik txikiena da, orduan % 1,3an kokatu baitzen. Espainiako Estatistika Institutuak gaur aurreratutako datuen arabera, batez ere, erregaien merkatzeak eragin du prezioen apaltzea. Hala ere, neurri txikiagoan bada ere, eragina izan du elikagaiak eta elektrizitatea iaz baino merkeagoak izateak. Gauzak horrela, lau hilabete daramatza segidan beherazko bidean, maiatzean % 3,6an jarri ondotik (% 3,4 ekainean, % 2,8 uztailean eta % 2,2 abuztuan). Abuztutik irailera, berriz, prezioak sei hamarren merkatu dira.

2024/09/26
EAEko adingabe gehienak telebistan eta sareetan informatzen dira; ia erdiek, ez dute faltsua dena be (1:38 min.)

"Desinformazioa eta gorroto diskurtsoak ingurune digitalean" izenburupean Save the Children erakundeak argitaratutako txostenaren arabera, bostetik batek ez du informazioa kontrastatzen albistea faltsua izan daitekeela uste arren.

Audiorik gabe. Euskal Autonomia Erkidegoko nerabeen % 54k telebista erabiltzen dute informatzeko, ia sare sozialen maila berean (% 46,5), eta ia erdiek onartzen dute zailtasunak dituztela albiste faltsuak identifikatzeko; are gehiago, bostetik batek ez du informazioa kontrastatzen albistea faltsua izan daitekeela uste arren. Save the Children gobernuz kanpoko erakundeak egindako "Desinformazioa eta gorroto diskurtsoak ingurune digitalean" txostenaren arabera, adin txikikoen batez ere senideen edo lagunen bitartez jasotzen dute informazioa. Sare sozialei eta eduki sortzaileei dagokienez, nerabeen % 16k uste dute informazio iturri fidagarriak direla beti, eta hirutik bi dira, berriz, kasu jakin batzuetan fidagarriak izan daitezkeela pentsatzen dutenak. Bizitza eta edertasun eredu idealizatuen etengabeko esposizioak gaztetxoen ongizate emozionalean dituen arriskuez ere ohartarazi du Save the Childrenek.

2024/09/26
Tren bat errailetik irten da Kantabrian, Bizkaiko mugan; ez da inor zauritu (1:17 min.)

Ezbeharra 10:00ak inguru jazo da, trena arroka batzuen kontra egin eta bidetik atera da. Karrantza SOS, Ertzaintza eta suhiltzaileak bertaratu dira trenean zihoazen 12 bidaiariak ateratzeko.

Audiorik gabe. Santander-Bilbao ibilbidea egiten ari zen distantzia ertaineko tren bat errailetik atera da gaur Gibajan (Kantabria), Karrantzatik (Bizkaia) gertu, bidean topatu duen oztopo baten kontra talka eginda, Adifek ohar bidez jakinarazi duenez. Zorionez, ez da inor zauritu. Ezbeharra 09:50ean jazo da Gibaja eta Karrantza geltokien artean. Trenean zihoazen 12 bidaiariak onik atera dituzte, eta Bizkaiko geltokira eraman. Gertakariaren ondorioz, tren zirkulazioa etenda dago tarte horretan. Dena dela, bi geltoki horien artean errepide bidezko zerbitzua jarri du Renfek. Renfe eta Adifeko langileak trenbidean daude, arazoa konpontzeko.

2024/09/25
"Sustoa" Bermeon, hodi bat apurtu eta gas ihes handia izan baita (1:11 min.)

Gertakaria 10:00ak baino lehen jazo da Ander Deuna kaleko obra batzuetan; nonbait, gas hodi bat apur da eta horrek eragin du ihesa.

Audiorik gabe. Gas ihesa izan da gaur goizean Bermeon (Bizkaia), baina handia izanagatik, ez du aparteko ondoriorik utzi, eta "susto batean geratu da", Udalak jakinarazi duenez. Gertakaria 09:50ean jazo da, Ander Deuna kaleko obra batzuetan. Antza, makina batek hodi bat apurtu du, eta horrek eragin du ihesa. Abisua jaso eta berehala bertaratu dira suhiltzaileak eta Naturgaseko teknikariak ere han dira, egoera aztertzen. Kalea guztiz itxi dute eta bizilagunei ateak eta leihoak zarratzeko eskatu diete, bozgorailu bidez. Dena ondo zegoela egiaztatu arte, euren etxeetan gordeta egon behar izan dira herritarrak, 40 bat minutuz. 10:30erako kontrolatuta zuten ihesa.

2024/09/25
Bizkaia "mugan" dago adingabe atzerritarrak hartzeko, eta "plangintza" eskatu dio Estatuari (1:50 min.)

"Adingabe horiei arreta emateko sistemak ez du gehiago ematen", eta, horregatik, ahaldun nagusiak berriro eskatu du "Estatu osoan inoren kargura ez dauden adingabe atzerritarrak hartzeko arrazoizko plangintza bat egitea".

Audiorik gabe. Bizkaiko ahaldun nagusi Elixabete Etxanobek ohartarazi du lurraldera bakarrik iristen diren adingabe atzerritarrak hartzeko baliabideak "muga-mugan" daudela. Hori dela eta, Espainiako Gobernuari "kontingentzia plan bat" eskatu dio "krisi humanitario horren aurrean", arreta egokia eskaini ahal izateko. Gernikako Juntetxean egindako osoko bilkuran, Etxanobek gogorarazi du Foru erakundeak "konpromiso sendoa" duela, "inoren kargura ez dauden adingabe atzerritarrei arreta onena emateko eta gure gizartean integratzen laguntzeko", baina ohartarazi du "16 foru zentroak eta horiek artatzen dituzten profesionalak mugan daudela". "Adingabe horiei arreta emateko sistemak ez du gehiago ematen", eta, horregatik, ahaldun nagusiak "Estatu osoan inoren kargura ez dauden adingabe atzerritarrak hartzeko arrazoizko plangintza bat" eskatu du, "bestela bideraezina baita gizarte- eta hezkuntza-programak garatzea", ohartarazi du. Bizkaiak "urte asko" daramatza horrelako programekin, eta "esperientziak esan digu pena merezi duela, kasu arrakastatsu asko lortu baitira pertsona horiek gure gizartean erabat integratzen lortzeko", gaineratu du. Lurralde honek adingabe horiei arreta emateko baliabideak handitzen ditu urtero, eta, hala ere, "Bizkaiko adingabeen zentroek gainokupazioa jasaten dute gaur egun, eta zailtasun handiak dituzte azpiegitura egokiak izateko eta beharrezko prestakuntza eta esperientzia duten profesional guztiak edukitzeko". Hori dela eta, "plangintza hobea" eskatu dio Estatuari, "jarduera arauturik ez egoteak adingabeak kontrolik gabe iristea baitakar", eta lurraldeak ezin du hori bere gain hartu.

2024/09/24
Abisu horia ezarriko dute bihar eta etzi EAEn, haizeagatik (0:41 min.)

100 km/h-koak izan daitezke haize ufadak. Abisu horia asteazkenean 21:00etatik 24:00etara eta ostegunean 00:00etatik 09:00etara egongo da indarrean.

Audiorik gabe. Eusko Jaurlaritzako Larrialdiei Aurre Egiteko eta Meteorologiako Zuzendaritzak abisu horia aktibatuko du haizeagatik asteazkenean eta ostegunean —irailak 25 eta 26— Euskal Autonomia Erkidegoan, zenbait hezegunetan 100 km/h-tik gorako ufadak aurreikusi baitituzte. Segurtasun Sailak zabaldutako informazioaren arabera, abisu horia asteazkenean 21:00etatik 24:00etara eta ostegunean 00:00etatik 09:00etara egongo da indarrean. Toki babestuetan, berriz, 70-80 km/h-ko haize boladak espero dituzte.

2024/09/24
612 sildenafil (Viagra) pilula atzeman dituzte Bilboko Aireportuan (1:47 min.)

Konprimatuak Kubatik eta Dominikar Errepublikatik zetozen bi bidaiariri atzeman dizkiete.

Audiorik gabe. Bilboko Aireportuko Zerga eta Muga Ataleko guardia zibilek, Zerga Agentziako Aduana Zaintzako Zerbitzuko funtzionarioekin lankidetzan, sildenafilezko (Viagra) 612 pilula konfiskatu dizkiete Kubatik eta Dominikar Errepublikatik etorritako bi bidaiariri, irailaren lehen astean. Bilboko Aireportuko iritsiera-gelan egin da esku-hartzea, Guardia Zibileko eta Aduana Zaintzako Zerbitzuko ikertzaileek Estatuko Zerga Gordeleku gisa egindako ohiko ikuskapenen barruan, Guardi Zibilak jakinarazi duenez. Lehenengo kasua irailaren 6an gertatu zen, agenteek Santo Domingotik (Dominikar Errepublika) Madrilerako bidean zihoan bidaiari baten ekipajea miatu zutenean. Azterketan 123 blister aurkitu zituzten, bakoitzak 100 mg-ko 4 sildenafil pilula zituen, eta, guztira, 492 konprimitu zeuden bere gauzen artean ezkutatuta. Bi egun geroago, irailaren 8an, agintariek 120 sildenafil pilula atzeman zituzten beste bidaiari batek fakturatutako ekipajean, kasu honetan Habanatik (Kuba). Pilula horiek 10 pilulako sei blisterretan banatu ziren, kasu honetan 50 mg-koak. Aurkikuntza X izpien eskanerraren bidez egin zen. Bi bidaiariek onartu zuten ez zutela sendagaien inportazioa bermatzen zuen beharrezko dokumentaziorik, eta hasiera batean ukatu egin zuten deklaratu beharreko produkturik bazutela. Konprimatuak konfiskatu zituzten eta bidaiariak kontrabandoaren arloko arau-hauste administratibo batengatik salatu zituzten.

2024/09/23
Ia 6.000 emakume ari dira prostituzioan Hego Euskal Herrian (2:36 min.)

Espainiako Gobernuak egin berri duen ikerketa baten arabera, prostituzioan ari diren emakumeen erdia inguru Latinoamerikakoak dira, eta % 28k 18 eta 24 urte artean dituzte.

Audiorik gabe. Ia 6.000 emakume ari dira prostituzioan Hego Euskal Herrian, horietatik 5.158 EAEn eta 817 Nafarroan. Horrez gain, hamarretik zortzi sexu-esplotazioa helburu duen pertsonen salerosketaren biktima izateko arriskuan daude. Espainiako Gobernuaren Genero Indarkeriaren Aurkako Ordezkaritzak egin berri duen ikerketa batek utzi ditu datuok, eta joan den astean eman zituen jakitera Ana Redondo Berdintasun ministroak, Sexu-esplotazioaren eta Pertsonen Salerosketaren Aurkako Nazioarteko Egunaren —gaur da eguna— bezperatan. 'Emakumeen salerosketari, sexu-esplotazioari eta prostituzioari buruzko makroikerketa: hurbilketa kuantitatiboa' goiburupean, aitzindaria da azterketa Europan. Besteak beste, Interneten publikatutako 654.000 prostituzio iragarki aztertu dira, eta ondorioetako bat da Espainiako Estatuko emakumeen (18 urtetik gorakoak) % 0,56 prostituzioarekin lotutako jardueraren batean ari direla. Hala, batez beste, 10.000 emakumetatik 56 dago egoera horretan. Emakumeen jatorria eta adina ere aztertu dira azterlanean. Erdiak baino gehiago, % 51, hegoamerikarrak dira eta % 16 europarrak. Kasuen % 29an jatorria ez da ezagutzen. Adinari dagokionez, berriz, % 28k 18 eta 24 urte artean dituzte, eta % 32k, 25 eta 36 artean. Redondo ministroaren arabera, "aitzindaria" da ikerketa, "lehen aldiz datuak" eta "arazoaren dimentsioa" jarri dituelako mahai gainean. Horiekin, "eztabaida soziala eta politikoa zabaltzea" espero duela erantsi du. Joan den astean aurkeztutakoa ikerketaren aurrerapena da. Urrian ezagutaraziko dute osorik azterketa.

2024/09/23
Hekuntza Sailak LEP berri bat iragarri du ikasturte honetarako (1:27 min.)

Hezkuntza sailburuak azaldu du egonkortze prozesuek "jarraipena" izan behar dutela, eta gogoratu du helburua behin-behinekotasuna % 8ra jaistea dela.

Audiorik gabe. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak Lan Eskaintza Publiko (LEP) berri bat iragarri du ikasturte honetarako, zenbat plaza izango diren argitu ez badu ere. Azken urteotan abian jarritako egonkortze prozesuen bidez, abiatu berri den lan-urtean "5.000 plaza inguru" kontsolidatuko direla eta, pozik agertu da Begoña Pedro Hezkuntza sailburua. Haren hitzetan, egonkortze prozesuek "jarraipena" izan behar dute, helburua delako "behin-behinekotasuna % 8ra jaistea". Hori dela eta, aurreikusita dauden jubilazioek hutsik utzitako lanpostuak esleitzen joateko asmoa azaldu du. "Egonkortzea geratzeko etorri da, eta lan egiten jarraitu behar dugu". Onda Vasca irrati-katean egindako elkarrizketan, sailburuak jakinarazi du, baita ere, Hezkuntzako sindikatuekin irailaren hasieran bildu zela, "giro lasaian", aurreko legealdiko gaiei berriro heltzeko.